Klachten en aansprakelijkheid schuldhulpverlening
Klacht indienen bij college van B&W
Het college van B&W is op basis van de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening verantwoordelijk voor de uitvoering van schuldhulpverlening. Eventuele klachten over de uitvoering kunnen worden ingediend bij het college. Dit is ook het geval wanneer schuldhulpverlening is uitbesteed aan een particuliere organisatie. Ook dan blijft het college van B&W verantwoordelijk voor de wijze van uitvoering. Wanneer de klacht door de betreffende organisatie niet naar behoren is afgehandeld kan alsnog een klacht worden ingediend bij het college van B&W.
De klachtprocedure is niet bedoeld voor situaties waarbij men het niet eens is met een afgegeven beschikking, als:
- het plan van aanpak, of de wijziging van het plan van aanpak;
- een voortijdige beëindiging van de schuldhulpverlening.
In deze situaties kan een bezwaarschrift worden ingediend bij het college van B&W en indien nodig, beroep bij de rechtbank en hoger beroep bij de Raad van State.
Klacht indienen bij Nationale ombudsman
Wanneer de klacht niet naar behoren is afgehandeld, kan een klacht worden ingediend bij de Nationale ombudsman, of indien de gemeente een eigen ombudsman heeft, de gemeentelijke ombudsman. Dit is ook het geval wanneer de gemeente schuldhulpverlening heeft uitbesteed aan een particuliere organisatie. Bij de afhandeling van de klacht heeft de Nationale ombudsman verschillende mogelijkheden:
- via een interventie de gemeente vragen of er een oplossing mogelijk is
- voeren van een bemiddelingsgesprek
- onderzoek doen, om vervolgens een rapport uit te brengen met een beoordeling van de klacht met evntuel;e aanbevelingen.
De uitspraak van de Nationale ombudsman is niet bindend. Adviezen worden meestal wel overgenomen.
Naast de behandeling van individuele klachten verricht de Nationale ombudsman ook onderzoek uit eigen beweging. Over schuldhulpverlening zijn verschillende onderzoeksrapporten verschenen. Zie onder 'uitspraken'.
UitsprakenMeer informatie
Individuele klachten Nationale ombudsman:
- Schuldhulpverlener had mevrouw schriftelijk moeten wijzen op gevolgen voor toeslagen
- Gemeente laat burger terecht niet toe tot schuldhulpverlening, situaltie nog niet stabiel
- Gemeente besteedt schuldhulp uit en neemt onvoldoende verantwoordelijkheid voor traject
- Tilburg schiet tekort in goede informatieverstrekking tijdens traject schuldhulpverlening
- Afkoop lijfrenteverzekering nadelig voor schuldenaar
- Vrouw loopt tegen drempels op bij schuldhulpverlening door Stadsbank Oost Nederland
- Gemeente Tiel biedt echtpaar onvoldoende hulp na aanmelding bij schuldhulpverlening
- Ten onrechte geen moratorium aangevraagd
- Gemeente raakt stukken dossier aanvraag schuldhulpverlening meerdere malen kwijt
- Trage afhandeling schuldhulpverlening
- Na een jaar na indiening aanvraag schuldhulpverlening nog geen beslissing genomen
Onderzoeken Nationale ombudsman:
- Toegang tot Wet Schuldsanering is een hindernisbaan zonder finish
- Vervolgonderzoek naar de toegang tot de gemeentelijke schuldhulpverlening
- Een open deur? Onderzoek naar de toegankelijkheid van de gemeentelijke schuldhulpverlening
- Burgerperspectief op schuldhulpverlening
- Schulden komen nooit alleen, Aandachtspunten voor behoorlijke schuldhulpverlening
Meer informatie:
- Klacht indienen bij de Nationale ombudsman
- Schuldhulpverlening uitbesteed? Gemeente blijft verantwoordelijk!
- Toegang tot gemeentelijke schuldhulpverlening niet laagdrempelig en breed genoeg
- 8 tips voor behoorlijke schuldhulpverlening
- Afkoop lijfrenteverzekering nadelig voor schuldenaar
- Ombudsman oordeelt over trage schuldhulp
Schuldhulpverlening aansprakelijk voor schade
Wanneer een schudhulpverlener geen of onjuiste informatie geeft, of niet handelt terwijl er wel gehandeld zou moeten worden, kan er schade ontstaan waar de organisatie aansprakelijk voor is. Schade kan bijvoorbeeld ontstaan door:
- Niet te wijzen op bepaalde regelingen en voorzieningen
- Het niet inzetten van bepaalde beschikbare instrumenten, om een ontruiming of afsluiting te voorkomen, zoals het moratorium.
- Het bij de inzet van budgetbeheer, niet op tijd verrichten van betalingen.
- Trage afhandeling van een traject schuldhulpverlening.
- Afkoop lijfrente terwijl, terwijl de schuldregeling niet rond komt.
Een schuldhulpverlener hoeft niet alles te weten en te kunnen en is niet voor alles wat mis gaat aansprakelijk. Voor de vraag of er sprake is van aansprakelijkheid wordt in de jurisprudentie de norm gehanteerd hoe een redelijk handelend en redelijk bekwaam schuldhulpverlener zou hebben gehandeld.
UitsprakenMeer informatie
Uitspraken:
- Ontruiming als gevolg van wanprestatie budgetbeheer
- Nakoming overeenkomst schuldhulpverlening, geen wanprestatie
- Geen aansprakelijkheid van schuldhulpverlener voor het niet tot stand komen van een minnelijke regeling
- Vordering schuldenaar tegen schuldhulp, omdat schuldregeling niet binnen 36 maanden tot stand gekomen
- Kredietbank beëindigt schuldhulp (privaatrechtelijke overeenkomst), gemeente hiervoor niet aansprakelijk
- Schuldhulpverlening aansprakelijk voor opgelopen schulden CJIB
- Schuldhulp aansprakelijk voor tekortkomingen in de schuldregeling en budgetbeheer
- Na beëindiging schuldhulp gereserveerd bedrag te vroeg uitgekeerd aan schuldeisers
- Dagvaarding Stadsbank ivm vordering tot nakoming schuldregeling
- Bewindvoerder aansprakelijk voor teveel aflossen en te laat aanvragen schuldregeling
Klacht indienen tegen wsnp-bewindvoerder
Wanneer de wsnp van toepassing is en er klachten zijn over de wsnp-bewindvoerder waar je met de wsnp-bewindvoerder niet uit komt, dan zijn er twee mogelijkheden:
- Inhoudelijke klachten over de toepassing van de wsnp kunnen worden voorgelegd aan de rechter-commissaris.
- Klachten over het niet handelen volgens de gedragscode kunnen worden voorgelegd aan de Raad voor de Rechtsbijstand.
Voorbeelden inhoudelijke klachten:
- verkoop auto terwijl deze niet gemist kan worden ivm werk of handicap
- afkoop pensioenvoorziening
- verkoop woning
- berekening ‘vrij te laten bedrag’ is onjuist
- geen ontheffing sollicitatieplicht, terwijl niet in staat om te werken
Voorbeelden niet houden aan de gedragscode:
- zich niet objectief, fatsoenlijk en respectvol gedragen
- gedragingen of handelingen die de indruk (kunnen) wekken misbruik te maken van de positie als wsnp-bewindvoerder
- niet zorgvuldig en vakkundig en doelmatig te werk gaan
- functie vervullen die strijdig is met de belangen van wsnp bewindvoerder
- gedragingen of handelingen die de schijn van partijdigheid opwekken
- schending van geheimhoudingsplicht
UitsprakenMeer informatie
Verbod schuldhulp tegen betaling
Veel organisaties bieden hulp bij schulden. Bij de meeste organisaties hoeven cliënten niet te betalen en is de hulp gratis. Er zijn echter ook organisaties die geld vragen voor hun werkzaamheden, waarbij de kwaliteit van de hulp ook nog te wensen overlaat.
Om te voorkomen dat organisaties misbruik maken van mensen met schulden heeft de wetgever in de Wet op het consumentenkrediet geregeld dat schuldbemiddeling verboden is, tenzij sprake is van:
- gratis schuldbemiddeling;
- schuldbemiddeling door gemeenten, gemeentelijke kredietbanken of instellingen, die zich in opdracht en voor rekening van gemeenten met schuldbemiddeling bezighouden;
- schuldbemiddeling door o.a. advocaten, curatoren en bewindvoerders op basis van de Faillissementswet/wsnp, of curatoren en bewindvoerders op basis van het Burgerlijk Wetboek, en deurwaarders.
Het verbod op schuldbemiddeling tegen betaling geldt alleen voor schulden die geheel of gedeeltelijk voortvloeien uit krediettransacties. Het gaat hierbij niet alleen om leningen, roodstanden en koop op afbetaling, maar ook om schulden vanwege telefoonabonnementen met inbegrepen telefoontoestel. De Hoge Raad heeft namelijk bepaald dat een telefoonabonnement met inbegrepen toestel in beginsel aangemerkt moet worden als kredietovereenkomst, tenzij de aanbieder aannemelijk kan maken dat de abonnementskosten niet (mede) strekken tot afbetaling van de telefoon.
Van augustus 1998 tot juli 2000 gold het Tijdelijk vrijstellingsbesluit schuldbemiddelaars waarbij onder bepaalde voorwaarden wel schuldbemiddeling tegen betaling toegestaan was. Dit besluit is echter niet verlengd. Er is een nieuw vrijstellingsbesluit in voorbereiding (2013) die via internet ter consultatie is voorgelegd.
Schuldbemiddeling tegen betaling door gewone organisaties is dus verboden en strafbaar. Organisaties die het verbod overtreden kunnen strafrechtelijk vervolgd worden. Medewerkers werkzaam bij Belastingdienst / Bureau economische handhaving zijn aangewezen voor het toezicht op de naleving De buitengewoon opsporingsambtenaren zijn bevoegd tot het opspoten van overtredingen op grond van art. 47 en 48 van de Wet op het consumentenkrediet, die op grond van de Wet op de economische delicten strafbaar zijn gesteld.
Een overeenkomst om schulden tegen betaling te regelen is nietig. Dit heeft tot gevolg dat alles wat betaald is op grond van onverschuldigde betaling van de organisatie teruggevorderd kan worden. Het terug eisen van het geld moet vanwege verjaring binnen 20 jaar gebeuren. Zodra bekend is dat de overeenkomst nietig is, wordt de termijn verkort naar 5 jaar.
Er zijn organisaties die proberen via slimme constructies de wet te omzeilen. Het regelen van de schulden is dan gratis, maar tegelijkertijd moet voor het inkomensbeheer wel worden betaald. Wanneer sprake is van een verwevenheid tussen de gratis schuldbemiddeling en het betaalde inkomensbeheer is dit volgens de Hoge Raad eveneens strafbaar. De overeenkomst is ook dan nietig. Alles wat betaald is kan ook dan op grond van onverschuldigde betaling worden teruggevorderd.
UitsprakenMeer informatie
Geld terugvorderen:
- Overeenkomst schuldbemiddeling nietig, terugvordering betaalde vergoedingen (hoger beroep)
- Overeenkomst schuldbemiddeling nietig, geen partiële nietigheid vanwege samenhang
- Overeenkomst Afspraakgarant nietig, terugvordering betaalde vergoeding
- Overeenkomst St. Financiële Ondersteuning Particulieren nietig, terugvordering betaalde vergoeding
- Gratis schuldbemiddeling gecombineerd met betaald inkomensbeheer: overeenkomst nietig
- Schuldhulpverlening tegen betaling: overeenkomst is nietig
Strafrecht:
- Strafrechtelijke veroordeling Actief Schuldhulp en vergoeding schade benadeelde partij
- Strafrechtelijke veroordeling Deco voor schuldbemiddeling tegen betaling
- Strafrechtelijke veroordeling schuldhulp tegen betaling en vergoeding schade benadeelde partij
- Strafrechtelijke veroordeling schuldhulp tegen betaling en vergoeding schade benadeelde partij (HB)
- Oplichting van kwetsbare personen d.mv. schuldbemiddeling, budgetbeheer
- Gratis schuldbemiddeling gecombineerd met betaald inkomensbeheer is strafbaar
- Schuldhulpverlening tegen betaling is strafbaar
- Bedrijfsmatig opvorderbare gelden publiek onder zich houden: strafbaar
- Oplichting bij schuldbemiddeling
- Verduistering bij schuldbemiddeling
Overig:
Nieuws SchuldInfo:
- Actief Schuldhulp strafrechtelijk veroordeeld
- Advocaat Actief Schuldhulp geschorst
- Schuldhulp tegen betaling, wat kun je doen?
- ACM waarschuwt voor misleidende praktijken van commerciële schuldhulpaanbieders
- Toezichthouder onderzoekt meldingen torenhoge kosten schuldhulp
- Deco strafrechtelijk veroordeeld voor schuldbemiddeling tegen betaling
- Geholpen door Afspraakgarant? Vraag je geld terug!
Kamervragen:
- Toezichthouder onderzoekt meldingen torenhoge kosten schuldhulp
- Toegang tot de WSNP voor private schuldhulpverleners
- Faillissement van de private schuldbemiddelaar Bureau Integraal in Groningen
- Wantoestanden schuldhulpverlening
- Particuliere schuldhulpverleners
Overige info:
- Boete voor illegale schuldhulp: 'Constructie kan niet door de beugel' (NOS 18 januari 2024)
- Boete voor betaalde schuldhulp (Binnenlands Bestuur, 18 januari 2024)
- Meer problemen met schuldhulpverlening (uitzending Kassa 19 september 2022)
- Schuldhulpverlening maakt meer schuld (uitzending Kassa BNNVARA 23 mei 2022)
- Onderzoek naar aanbieders schuldbemiddeling (Bartels 2022)
- Wie betaalt de kosten van schuldbemiddeling? (NVVK)
- Column Kat in 't nauw (Binnenlands Bestuur)
- Reactie LOSR/MOgroep op concept Vrijstellingsbesluit schuldbemiddelaars
- Internetconsultatie vrijstellingsbesluit schuldbemiddelaars
- Malafide schuldhulp: waar blijft de handhaving?
- Brief regering: Toezicht- en handhavingspraktijk private schuldbemiddeling
- Brief minister over private schuldbemiddeling
- Tijdelijk vrijstellingsbesluit schuldbemiddelaars (oud)