Signalering
- E-Court: Rechtspraak op bestelling?!
- Belastingdienst, een bron van armoede?
- Beter ten hele gekeerd
- Paritas Passé, ongelijke incassobevoegdheden
- LOSR-rapport: Toeslag of tegenslag?
- LOSR-rapport: Incassokosten een bron van ergernis!
- Wetswijziging maximering incassokosten 1 juli 2012
- Commissie evaluatie KBvG
- LOSR-rapport: Mensen met schulden in de knel!
E-Court: Rechtspraak op bestelling?!
Sociaal raadslieden krijgen sinds 2017 regelmatig vragen van cliënten die opgeroepen worden om voor e-Court te verschijnen, een vorm van digitale arbitrage. Aanleiding hiervoor is meestal een betalingsachterstand bij de zorgverzekeraar. Er is sprake van een nieuwe trend: zorgverzekeraars zijn massaal overgestapt van de overheidsrechter naar e-Court. De Landelijke Organisatie Sociaal Raadslieden (LOSR/Sociaal Werk Nederland) heeft onderzoek gedaan naar de rechtsgeldigheid van zo'n e-Court beding, de onafhankelijkheid van e-Court en de rechtmatigheid van de kosten die deurwaarders in rekening brengen. In het rapport “Rechtspraak op bestelling?!” concluderen de sociaal raadslieden dat het op al deze onderdelen niet in de haak is. Er zijn 16 aanbevelingen geformuleerd.
Op hetzelfde moment is in de Groene Amsterdammer een kritisch artikel "Vonnis te koop" verschenen. Bekijk hier de uitzending van Nieuwsuur 17 januari 2018.
N.a.v. beide publicaties zijn Kamervragen gesteld.
De rechtbank Overijssel heeft besloten geen exequatur meer te verlenen en eerst prejudiciële vragen te stellen aan de Hoge Raad over de vraag hoe vergaand de ambtshalve toetsing moet zijn wanneer de rechter gevraagd wordt om verlof tot ten uitvoer legging van een arbitraal vonnis. In feite is e-Court hiermee (voorlopig) stil gelegd. Bekijk hier de uitzending van Nieuwsuur 16 februari 2018.
Meer informatie:
- Rechtspraak op bestelling?! Stop commerciële rechtspraak
- Vonnis te koop (De Groene Amsterdammer, 17 januari 2017)
- Analyse en aanbevelingen rond commerciële rechtspraak (Sociaal Werk Nederland)
- Alle vonnissen e-Court in strijd met arrest incassokosten
- Kamervragen over e-Court (SP)
- Kamervragen over e-Court (D66)
- Brief regering, stand van zaken inzake e-Court
- Vonnis te koop (De Groene Amsterdammer, 17 januari 2017)
- Analyse en aanbevelingen rond commerciële rechtspraak (Sociaal Werk Nederland)
- Kamervragen over e-Court (SP)
- Kamervragen over e-Court (D66)
- Voorzitter Raad voor de rechtspraak: ‘Verlaag griffiekosten om toegang tot de rechter te garanderen’
- E-Court betreurt negatieve berichtgeving
- Reactie e-Court op LOSR-rapport
- Reactie beroepsorganisatie deurwaarders (KBvG)
- E-Court gaat naar Europees Hof van Justitie
Aandacht in de media
- 'Robotrechter e-Court is een groot en niet transparant zwart gat' (NOS, 17 januari 2018)
- Sociaal raadslieden laten weinig heel van e-Court (Mr-Online, 18 januari 2018)
- Sociaal raadslieden kritisch over private rechtspraak e-Court (Advocatenblad, 18 januari 2018)
- Rechters bezorgd over spotgoedkope, private rechtspraak (Trouw, 18 januari 2018)
- Zorgen om populaire digitale rechter (NRC, 19 januari 2018)
- Nederlandse rechtbanken kritisch over concurrentie door ontransparante 'robotrechter' (Volkskrant, 20 januari 2018)
- E-Court en ‘robotrechtspraak’: efficiëntie ten koste van rechtsbescherming (SDU)
- Het gaat hard tegen hard in de ‘schuldenindustrie’ (NRC, 27 januari 2018)
- Robotrechter e-Court in de problemen nu vonnissen niet worden goedgekeurd(NOS, 16 februari 2018)
- Rechtbank zet e-Court in de wacht (Advocatenblad, 16 februari 2018)
- Forse klap voor e-Court (Mr-Online, 16 februari 2018)
- Robotrechter e-Court ligt plat (De Groene, 16 februari 2018)
- Dure overheidsrechtspraak werkt ‘concurrentie’ in de hand (Advocatenblad, 23 maart 2018)
- Dekker kritisch over rol deurwaarders van e-Court (Advocatenblad,19 april 2018)
Belastingdienst, een bron van armoede?
Op 7 december 2014 verscheen het rapport “Belastingdienst, een bron van armoede?” van de Landelijke Organisatie Sociaal Raadslieden (LOSR/MOgroep). Het rapport beschrijft de gevolgen van de wijze van invordering van belasting- en toeslagschulden door de belastingdienst. Het is mogelijk om de belastingdienst te vragen om bij de invordering rekening te houden met de beslagvrije voet die het bestaansminimum garandeert. Dit is echter bijzonder ingewikkeld en tijdrovend. Zo ontstaan snel schulden en vervallen gezinnen, burgers in armoede. De LOSR doet 25 aanbevelingen. De eerste drie aanbevelingen zijn:
Aanbeveling 1
Harmoniseer de verschillende regels die gelden voor de invordering van belasting- en toeslagschulden.
Aanbeveling 2
Neem als uitgangspunt dat de burger één betalingscapaciteit heeft. Wanneer de betalingscapaciteit voor de terugbetaling van een belasting- of toeslagschuld is vastgesteld en er ontstaat een nieuwe belasting- of toeslagschuld, voeg deze dan samen. Schakel dan over naar een persoonsgerichte invordering.
Aanbeveling 3
Neem als uitgangspunt één formulier, één postbus. Ga er ambtshalve vanuit dat de burger de meest gunstige regeling wil. Wanneer de burger hiervoor niet in aanmerking komt beoordeel dan ambtshalve of betrokkene voor de minder gunstige regeling in aanmerking komt.
N.a.v. het rapport zijn Kamervragen gesteld.
Meer informatie:
Aandacht in de media:
- Door de belastingdienst in de schulden (Radar 12 oktober 2015)
- Belastingdienst maakt het niet makkelijker voor lage inkomens (Trouw)
- Uitzending Reporter Radio 7 december 2014
- Belastingdienst maakt schulden erger (Zorg en welzijn 22 december 2014)
- Ombudsman voorkomt dat alleenstaande ouders onder bestaansminimum terechtkomen
Beter ten hele gekeerd
In mei 2014 verscheen het rapport Beter ten hele gekeerd van de LOSR MOgroep over de gevolgen van twee wetsvoorstellen voor de berekening van de beslagvrije voet:
- wetsvoorstel Maatregelen WWB;
- wetsvoorstel Hervorming kindregelingen.
Het wetsvoorstel Maatregelen WWB regelt de invoering van de kostendelersnorm. Wanneer er meer personen op hetzelfde adres wonen zal de bijstandsnorm en daarmee de beslagvrije voet worden verlaagd. Als kostendelers zullen niet meetellen:
- medebewoners jonger dan 21 jaar;
- studerenden;
- onder(ver)huurders.
Als er geen informatie wordt verstrekt zal de deurwaarder ervanuit gaan dat de medebewoners kostendelers zijn. Bovendien zal de beslagvrije 72% ipv 90% van de toepasselijke bijstandsnorm bedragen.
Met invoering van de nieuwe kostendelersnorm zal nog vaker informatie ontbreken om de beslagvrije voet correct te berekenen en zal de beslagvrije voet nog lager worden vastgesteld, dan nu het geval is.
Het wetsvoorstel Hervorming kindregelingen heeft o.a. tot gevolg dat de zogenaamde alleenstaande- ouderkop in de bijstandsnorm wordt afgeschaft en dat alleenstaande ouders in ruil daarvoor een hoger kindgebondenbudget zullen ontvangen. Aangezien het kindgebondenbudget inkomensafhankelijk is, vindt er een correctie plaats in de beslagvrije voet voor hogere inkomens. Het wetsvoorstel is echter zo geregeld, dat er dubbel geïnd wordt als naast het loonbeslag, de belastingdienst het kindgebonden budget verrekent.
In het rapport ‘Beter ten hele gekeerd’, staan een aantal voorstellen die er voor zorgen dat met de beslagvrije voet wordt aangesloten op beide wetsvoorstellen, waarbij bovengenoemde grote nadelige uitvoerings- en inkomenseffecten worden voorkomen. De staatssecretaris heeft deze aanbevelingen echter niet overgenomen. Lees hier haar reactie.
Op 9 juni 2015 is vlak voor invoering (1 juli 2015) alsnog besloten om de wetswijziging in te trekken. Uit een Uitvoeringstoets bleek de nieuwe wetgeving moeilijk uitvoerbaar.
Meer informatie:
- Beter ten hele gekeerd. Verbetervoorstellen wetswijziging beslagvrije voet
- Reactie staatssecretaris op het rapport Beter ten hele gekeerd
- Kamerbrief uitkomsten specifieke uitvoeringstoets kostendelersnorm in de beslagvrije voet
- Te kleine voet (column binnenlands bestuur)
- Wetsvoorstellen ramp voor beslagvrije voet
- Te lage beslagvrije voet: Eerste Kamer is aan zet!
- Tweede Kamer, voorkom meer armoede en red de beslagvrije voet!
- Beslagvrije voet in 2015 ingrijpend verslechterd
- Beslagvrije voet gered!
Paritas Passé, ongelijke incassobevoegdheden
In maart 2012 verscheen het onderzoek Paritas Passé, debiteuren en crediteuren in de knel door ongelijke incassobevoegdheden. Het onderzoek is uitgevoerd door onderzoekers van de Hogeschool Utrecht en de Landelijke Organisatie Sociaal Raadslieden in opdracht van de Koninklijke Beroepsorganisatie van Gerechtsdeurwaarders (KBvG). Het onderzoek beschrijft hoe crediteuren dankzij allerlei bijzondere bevoegdheden elkaar opzij duwen, tot het uiterste gaan bij de toepassing van bevoegdheden en debiteuren steeds vaak door beslag onder het bestaansminimum terecht komen.
Het rapport bevat de volgende aanbevelingen:
1. richt een landelijk beslagregister in;
2. zorg voor uitbreiding van de lijst van goederen waarop geen beslag mag worden gelegd;
3. ontwikkel een integrale rijksincassovisie;
4. pas een aantal bijzondere incassobevoegdheden aan (beslag op toeslagen, wanbetalersregeling zorgverzekering en de overheidsvordering);
5. voer een incasso-effectrapportage in, als verplicht onderdeel,
bij de totstandkoming van nieuwe bevoegdheden.
Een jaar later (april 2013) kwam het kabinet met een reactie op het rapport. Het kabinet neemt de eerste drie aanbevelingen uit Paritas Passé over. De auteurs van Paritas Passé hebben vervolgens op de kabinetsreactie gereageerd.
Meer informatie:
- Paritas Passé. Debiteuren en crediteuren in de knel door ongelijke incassobevoegdheden
- Kamerbrief Kabinetsstandpunt Paritas Passé
- Reactie auteurs Paritas Passé op kabinetsstandpunt
- Een halve maatregel: de kabinetsreactie op Paritas Passé (De Gerechtsdeurwaarder 2013 nr. 4)
- Kabinet wil onnodige stapeling van incassomaatregelen voorkomen
- Ingediende moties n.a.v. het rapport Paritas Passé
- Paritas Passé (samenvattend artikel)
Aandacht in de media:
- Schuldenaren beter beschermen (NOS)
- Steeds meer mensen onder wettelijk bestaansminimum (NOS-video)
- Hoe Nazrin Dinmohamed onder het bestaansminimum belandde (NOS-video)
- Gerechtsdeurwaarders: meer mensen in de problemen (NOS-video)
- Mirjam Sterk: knoppen systeem staan de verkeerde kant op (NOS-audio)
- Mensen met schulden slecht beschermd (RTL nieuws)
- De andere wereld over Paritas Passé (Ikon-audio)
- Klem in het incassosysteem (column binnenlands bestuur)
LOSR-rapport: Toeslag of tegenslag?
Het rapport "Toeslag of tegenslag?" van de Landelijke Organisatie Sociaal Raadslieden (LOSR) beschrijft allerlei problemen waar de burger tegenaan kan lopen op als hij een toeslag ontvangt van de Belastingdienst/Toeslagen. Het rapport gaat onder andere in op:
- het hoge aantal terugvorderingen en nabetalingen;
- de zin en onzin van de zorgtoeslag;
- gevolgen wijziging huishoudsituatie voor de hoogte van de toeslag;
- de beperkte werking van de hardheidsclausule;
- disproportionele gevolgen wanneer de partner niet rechtmatig in Nederland verblijft;
- de negatieve spiraal als gevolg van beslag op de toeslag;
- problemen bij de invordering van toeslagen en wsnp.
De LOSR doet 23 aanbevelingen om wetgeving en uitvoering te verbeteren.
Meer informatie:
LOSR-rapport: Incassokosten een bron van ergernis!
Op 10 november 2008 is het rapport 'Incassokosten, een bron van ergernis!' van de Landelijke Organisatie Sociaal Raadslieden (LOSR) in Tros Radar gepresenteerd. Het rapport beschrijft aan de hand van voorbeelden wat er misgaat bij het in rekening brengen van incassokosten.
De kosten worden vergeleken met de incassokosten die volgens het rapport Voorwerk II maximaal in rekening mogen worden gebracht. Uit de vergelijking komt het volgende naar voren:
- Schuldeisers, w.o. water- en energiebedrijven brengen zelf veel te hoge kosten in rekening.
- Incassobureaus hanteren hogere incassokosten dan de maximumtarieven volgens het rapport Voorwerk II. Zo rekenen de bij de Nederlandse Vereniging van Incasso-Ondernemingen aangesloten bureau's standaard € 25 per dossier teveel.
- Indien de schuldeiser zelf al kosten heeft berekend, dan rekent het incassobureau en de deurwaarder daaroverheen extra incassokosten.
- Daarnaast komt het voor dat de incassokosten te hoog zijn, omdat dossiers niet worden samengevoegd.
Op 11 november 2008 is de minister van justitie onder druk van de Tweede Kamer overstag gegaan. Een jaar later is een ontwerp wetsvoorstel via internetconsultatie aan belanghebbenden voorgelegd en daar is door allerlei organisaties op gereageerd.
Op dit moment is een wetsvoorstel in voorbereiding.
Meer informatie:
Aandacht in media:
- Uitzending Tros Radar
- NOS-journaal 11 november 2008
- RTL4-nieuws (vanaf 13.20 min)
- Incassobureaus plukken u kaal (Parool)
- 130 miljoen euro te veel (volkskrant)
- Incasso-tarieven aan banden (Volkskrant)
- Miljoenen extra in rekening (Telegraaf)
- Woekertarieven aangepakt (Telegraaf)
- Richtlijn voor incassobureaus: Wat mag wel, wat mag niet? (Telegraaf)
- Kamerbreed draagvlak (Observatrix)
- Deurwaarders juichen maximumtarieven toe
- Incassobureaus plukken u kaal (Observatrix)
Wetswijziging maximering incassokosten 1 juli 2012
Voor vorderingen die op of na 1 juli 2012 opeisbaar zijn geworden, geldt dat de incassokosten bij wet zijn gemaximeerd. De regeling is als volgt:
- De schuldeiser moet eerst een aanmaning, met een betalingstermijn van minimaal 14 dagen, sturen voordat hij incassokosten mag berekenen.
- In deze aanmaning moet aangekondigd worden wat er gebeurt wanneer er niet op tijd betaald wordt, w.o. een aankondiging van de hoogte van de incassokosten.
- Er geldt een maximumpercentage voor incassokosten berekend over de hoofdsom, die afloopt naarmate de vordering stijgt met een minimum bedrag van € 40:
- 15% over de eerste € 2500
- 10% over de volgende € 2500
- 5% over de volgende € 5000
- 1% over de volgende € 190000
- 0,5% over het meerdere (totaal maximaal € 6775)
Dus bij een vordering van € 3000 mag maximaal berekend worden:
15% * 2500 + 10% * 500 = €425 - De maximale vergoeding omvat alle incassohandelingen ongeacht de benaming. Het maakt niet uit of de vordering door de schuldeiser zelf of door meerdere partijen wordt geïncasseerd.
- De maximumvergoeding wordt berekend over de hoofdsom en niet over de rente. In de hoofdsom mogen geen zelf gemaakte kosten van de schuldeiser opgenomen zijn.
- Wanneer een schuldeiser meerdere vorderingen (of termijnen) op de schuldenaar heeft, en er wordt vervolgens een eerste aanmaning gestuurd, dan moeten deze vorderingen (of termijnen) worden samengevoegd. Wanneer na iedere termijn afzonderlijk een aanmaning wordt gestuurd dan mag de schuldeiser de incassokosten over elke termijn afzonderlijk berekenen. Dit kan tot gevolg hebben dat telkens het minimumbedrag van € 40 berekend wordt wat zeer nadelig kan uitpakken.
- De incasokosten mogen alleen met BTW worden verhoogd wanneer de schuldeiser de invordering heeft uitbesteed aan bijvoorbeeld een incassobureau of deurwaarder en de schuldeiser zelf niet BTW-plichtig is (verhuurders, verzekeraars, zorgverleners e.d.).
- De regeling is t.a.v. vorderingen op consumenten (b-to-c) dwingend. Er mag niet ten nadele van de schuldenaar van worden afgeweken, maar natuurlijk wel ten voordele. Een afwijkend beding is vernietigbaar en kan ook door de rechter ambtshalve opzij worden gezet (art. 3:40 lid 2 BW).
- Ten aanzien van vorderingen van bedrijven op andere bedrijven (b-to-b) kan van de regeling bij algemene voorwaarden worden afgeweken.
- De regeling geldt alleen voor vorderingen tot betaling van een geldsom waarvan de omvang in een overeenkomst is vastgesteld. Het geldt bijvoorbeeld niet voor schadevergoeding.
- Wanneer het alsnog tot een procedure bij de rechter komt en de schuldeiser wordt in het gelijk gesteld, dan moet de rechter naast de proceskostenvergoeding in beginsel altijd de incassokosten toewijzen. Volgens de huidige rechtspraak moeten de incassohandelingen, voor toewijzing van de incassokosten, voldoende omvangrijk zijn. Het versturen van een enkele aanmaning wordt namelijk gezien als voorbereiding op de procedure en dus deeluitmakend van de proceskostenveroordeling (de incassokosten verschieten dan van kleur). Dit verandert dus.
Meer informatie:
- Nieuws schuldinfo: wetsvoorstel incassokosten nadelig bij deelbetalingen
- Wetsvoorstel maximering incassokosten
- Brief minister: contouren wetswijziging
- Ontwerp wetsvoorstel incassokosten
- Advies NVvR ontwerp wetsvoorstel incassokosten
- Reactie LOSR
- Reactie KBvG
- Reactie NVI
- Reactie VVCM VCMB
- Reactie VIA
- Reactie Bierens Incassoadvocaten
Commissie evaluatie KBvG
Deurwaarders dienen zich onafhankelijk en onpartijdig op te stellen. Ze dienen zowel rekening te houden met de belangen van de schuldeiser als die van de schuldenaar. Uit de ‘Trendrapportage Gerechtsdeurwaarders 2006’ blijkt dat de onafhankelijkheid van de deurwaarder als gevolg van de ingevoerde marktwerking onder druk is komen te staan.
De Staatssecretaris van Justitie heeft de Commissie Evaluatie Koninklijke Beroepsorganisatie van Gerechtsdeurwaarders (KBvG) geïnstalleerd. De Commissie heeft tot taak de doeltreffendheid en doelmatigheid van de KBvG te beoordelen en te adviseren welke positie de KBvG kan innemen om de onafhankelijkheid van de deurwaarder te borgen.
De Landelijke Organisatie Sociaal Raadslieden heeft een brief met allerlei gesignaleerde knelpunten naar de commissie gestuurd en daarbij een aantal aanbevelingen gedaan. In een gesprek met de commissie zijn een deel van de knelpunten zoals opgenomen in het rapport "Mensen met schulden in de knel!" besproken. De Commissie heeft 16 maart 2009 haar rapport overhandigd aan staatssecretaris Albayrak. Het kabinet heeft op het rapport gereageerd en de meeste aanbevelingen overgenomen.
Meer informatie:
LOSR-rapport: Mensen met schulden in de knel!
Op 11 maart 2008 is het rapport "Mensen met schulden in de knel" van de Landelijke Organisatie Sociaal Raadslieden verschenen. Dit rapport beschrijft een aantal situaties waarin mensen met schulden onevenredig zwaar worden getroffen door invorderingsmaatregelen, onder andere:
- het in rekening brengen van te hoge incassokosten;
- het hanteren van een te laag vastgestelde beslagvrije voet;
- beslagleggen op de gehele inboedel of de bankrekening;
- beslag op inboedel als oneigenlijk drukmiddel;
- belastingdienst en sociale diensten die teveel verrekenen.
Sociaal raadslieden doen 34 aanbevelingen ter verbetering van de financiële en juridische positie van deze groep. Het rapport is overhandigd aan staatssecretaris Aboutaleb. Hij heeft per brief d.d. 11 juli 2008, mede namens staatssecretaris De Jager van Financiën en minister Hirsch Ballin en staatssecretaris Albayrak van Justitie, op alle aanbevelingen uit het rapport gereageerd. De LOSR heeft vervolgens op deze brief gereageerd. Bij een deel van de aanbevelingen wordt een reactie afgewacht van de Commissie evaluatie gerechtsdeurwaarderswet.
Het rapport en de schriftelijke reactie van de staatssecretaris zijn hieronder te downloaden.
Meer informatie:
Aandacht in de media:
- NOS-journaal 11 maart 20.00 uur (vanaf 2.35)
- Zeker 150 duizend schuldenaars in de problemen (Trouw)
- Overheid moet beschermen tegen schuldeisers (Brabants Dagblad)
- Burgers met hoge schulden in de knel (Reformatorisch dagblad)
- Apeldoorn vindt fout sociale dienst pijnlijk contrast met beleid (De Stentor)
- Dieper in de schulden door gemeenten (Omroep Flevoland)
- Mensen met schulden in de knel (Observatrix)
- Reactie staatssecretaris op het rapport (Observatrix)